به گزارش قدس آنلاین به نقل از الف، چند سال پیش ایران گل زعفران را به عنوان نماد دوستی به افغانستان هدیه داد. هدیه ای که این روزها مایه امید آنها شده است و در پی ثبت آن در سازمان تجارت جهانی هستند، مایه نگرانی برای محصولات بکر ایران است. با این اوصاف، دور از ذهن نیست که در آینده‌ای نه چندان دور ایران برای صادرات زعفران خود، به افغانی‌ها هزینه‌ای پرداخت کند!

اکنون برای زعفران ایران ۶ مدعی پیدا شده است. کشوهایی ادعا دارند که زعفران تولید ملی آنهاست. ابتدا چین و اسپانیا مدعی بودند، امروز ترکیه، کشمیر، مراکش و افغانستان نیز به این لیست اضافه شده اند و ادعای دریافت کد تجاری(آی جی) زعفران در جهان را دارند اما در این میان ایران هنوز سکوت اختیار کرده است. با تصمیم گیری های اشتباه مسئولان، نه تنها مالکیت زعفران حفظ نشده بلکه اعتباری که تاکنون ایران از طریق این کالای اصلی به دست آورده در حال از بین رفتن است.

درهمین راستا، در نمایشگاه برلین، زعفران افغانستان به عنوان بهترین زعفران جهان شناخته شد، این در حالی است که این زعفرانی همان زعفرانی است که ایران بهترین پیازچه‌های آن را به دولت افغانستان هدیه داد.

امروز در ۱۶ ایالت افغانستان زعفران ایران کشت می‌شود. در حال حاضر که ایران پای خود را از تجارت جهانی و دریافت کد «جی ای» کنار کشیده، افغانستان در تلاش است که به عنوان آخرین عضو WTO، براساس معاهده لیسمون کد جی آی بگیرد. کد «جی ای» کدی است که نشان می دهد مالکیت و اصالت هر محصول مربوط به کدام کشور است.

اگر این اتفاق رقم بخورد ایران برای صادرات زعفران خود باید به افغانستان حق لایسنس (هزینه صادرات) بپردازد. این موضوع برای بسیاری از محصولات کشور ما وجود دارد، ضمن آنکه در حال حاضر یک هلدینگ بزرگ اروپایی در حال جلب رضایت افغان ها برای سرمایه گذاری در صنعت زعفران این کشوراست. هلند نیز در این کشور به کشت زعفران مشغول است.

به نظر می رسد با ناامیدی سرمایه گذاران خارجی از حضور در ایران به دلیل موانع سرمایه گذاری موجود توجه خارجی ها به زعفران ایران کشت شده در افغانستان جلب شده که این امر به یک زنگ خطر جدی برای ایران و زعفران ایرانی بدل شده است.

زنگ خطر زعفران به صدا درآمد/ توجه خارجی‌ها به کشت زعفران ایرانی در افغانستان

در ایران محصولاتی وجود دارد که شاید نتوان مانند آنها را در جهان پیدا کرد اما متاسفانه اراده ای برای به ثبت رساندن آنها وجود ندارد. به عنوان مثال، نقش فرش ایرانی توسط برخی کشورها کپی می‌شود در صورتی که نقشه راه مشخص است و ما می‌توانیم با دریافت یک کد از تمامی این موارد جلوگیری می‌کنیم.

افغانستان اکنون با هدیه سرزمین ایران ( پیاز زعفران) توانسته است به کاشت زعفران دست بزند و با بسته بندی متفاوت زعفران خود را در نمایشگاه‌های بین‌المللی معرفی کند. علاوه بر افغانستان چین نیز اقدام به کشت زعفران کرده و به همین خاطر اخیرا ورود زعفران ایرانی به چین ممنوع اعلام شده است.

در این میان، حتی هندی‌ها هم اولویت خود را در واردات زعفران به افغانستان داده اند. در حال حاضر هند به افغانستان امتیازاتی داده و بدون ممنوعیت یا محدودیتی زعفران افغانی‌ها را وارد می‌کند. البته دور از انتظار نیست که سایر کشورها نیز به آرامی به جای زعفران ایرانی زعفران افغانی را برگزینند. تولید زعفران در حال حاضر در افغانستان به خوبی تقویت شده است.

در خصوص محصول زعفران، چین یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان این محصول در دنیاست و ایران نیز بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیا به شمار می‌آید. تعرفه صادرات زعفران به کشورهای اروپایی و کشورهای خاورمیانه مانند کویت، قطر و دوبی بدون پیچیدگی و با تعرفه‌های پایین و زیر ۱۰ درصد انجام می‌شود، این در حالی است که تعرفه صادرات زعفران به چین بالای ۳۰ درصد است. زعفران در چین مصارف دارویی دارد و به همین خاطر وارد کردن این محصول به این کشور با محدودیت‌ها و کنترل‌هایی همراه است.

زنگ خطر زعفران به صدا درآمد/ توجه خارجی‌ها به کشت زعفران ایرانی در افغانستان

با وجود اینکه چین جزو اصلی‌ترین واردکنندگان کالا به ایران است و سیل عظیم واردات چین به ایران بدون هیچ سخت‌گیری صورت می‌گیرد، اکنون این کشور به راحتی واردات زعفران ایرانی را متوقف کرده است.

با این حال هنوز هیچ اتفاقی در جهت حل این مسئله در سالیان گذشته رقم نخورده است؛ مثل اینکه اراده ای وجود ندارد که از به یغما بردن میراث سرزمین مادری جلوگیری کنند! زعفران جزو سه کالای اساسی صادراتی ایران در کنار پسته و فرش است اما اگر با وضعیتی که در پیش است، نه تنها زعفران ایرانی بلکه سایر کالاهای اساسی که به نام ایران هستند، توسط کشورهای دیگر به ثبت می رسد.

در حال حاضر ایران بیش از ۹۶ درصد از تولیدجهانی زعفران را در اختیار دارد. پیش از دهه ۷۰، بازار زعفران در اختیار اسپانیا بود و اکنون در اختیار ایران است اما اگر تولید و صادرات زعفران به درستی مدیریت نشود این امکان وجود دارد که دوباره ایران این بازار آماده را از دست بدهد.

امسال صادرات زعفران بین ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش داشته است. با برداشته شدن تحریم‌ها، امکان ورود ایران به بازار آمریکا مهیا شده است. از زمان برداشته شدن تحریم‌ها تاکنون حداقل ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلو زعفران به آمریکا صادر شده است.

ایران اکنون به ۴۶ کشور زعفران صادر می کند و در این زمینه رقیب ندارد؛ هر چند در زمینه زعفران رقیب نداریم اما باید مراقب باشیم و تولید و تجارت زعفران را به درستی مدیریت کنیم تا سکوی نخست را در این زمینه حفظ کنیم.